به گزارش پایگاه خبری بانکداری الکترونیک،سرانه خودپردازها یکی از عوامل مهم جهت تعیین میزان دسترسی افراد به پول نقد و خدمات بانکداری الکترونیک است. براساس آمارهای ارائه شده در حدود 18605 شعبه بانکی (غیر از بانک تجارت و قرض‌الحسنه رسالت) در سراسر کشور فعال هستند که در حدود 41200 خودپرداز را مدیریت می‌کنند. بنابراین سرانه خودپرداز کشور به ازای شعب در حدود 2 خودپرداز است. طبق آمارهای ارائه شده نیز جمعیت کشور در سال 94 در حدود 78 میلیون نفر بوده و درنتیجه سرانه خودپرداز به ازای هر فرد معادل با یک خودپرداز به ازای هر 1890 نفر است.


سرانه خودپرداز به ازای شعب بانک‌ها
با توجه به شکل1 از کل شعب فعال در کشور در حدود 3000 شعبه در اختیار بانک ملی بوده که 17 درصد از کل شعب را تشکیل می‌دهد. بانک صادرات نیز با حدود 2600 شعبه 14 درصد از شعب را تشکیل داده و به همراه دو بانک کشاورزی و سپه 50 درصد از کل شعب فعال را در اختیار دارند. تعداد خودپرداز فعال این بانک‌ها در شکل 2 نشان می‌دهد که بانک ملی با 6500 خودپرداز فعال، 16 درصد از دستگاه‌های کشور را در اختیار داشته و بانک‌های صادرات، ملت، سپه و کشاورزی به ترتیب 4900، 4600، 3000 و 2850 دستگاه را در اختیار دارند.




در نهایت از تقسیم این دو مقدار، شکل3 تهیه شده که نشان می‌دهد بانک سامان بیشترین تعداد سرانه خودپرداز به ازای هر شعبه را داشته که در حدود 9 خودپرداز به ازای هر شعبه است. پس از آن بانک دی با حدود 8 دستگاه فعال به ازای هر شعبه در رده دوم قرار دارد. بانک‌های ملت، ملی و صادرات نیز با 3 و 2 خودپرداز به ازای هر شعبه در وسط جدول قرار دارند. کمترین تعداد سرانه خودپرداز مربوط به بانک‌های توسعه صادرات و صنعت و معدن با یک خودپرداز فعال به ازای هر شعبه است.



سرانه خودپرداز به ازای جمعیت استان‌ها
براساس آمار ارائه شده توسط مرکز آمار ایران بیشترین سهم جمعیت کشور در استان تهران با حدود 15 میلیون نفر ساکن هستند که 19 درصد کل جمعیت کشور را تشکیل می‌دهد. پس از تهران، استان‌های خراسان رضوی، اصفهان و فارس نیز به ترتیب دارای جمعیتی حدود 6، 5 و 5 میلیون نفر هستند (شکل4). از نظر تعداد خودپرداز نیز استان تهران با 11 هزار خودپرداز فعال، 27 درصد از کل خودپرداز‌ها را در اختیار داشته و استان‌های خراسان رضوی، اصفهان و فارس در رده‌های بعدی قرار دارند. بنابراین سهم استان تهران از تعداد خودپردازها بسیار بیشتر از جمعیت ساکن آن است (شکل5).






درنهایت شکل 6 حاکی از آن است که استان سیستان و بلوچستان از نظر سرانه خودپرداز دارای کمترین میزان بوده و به ازای هر 3200 نفر تنها یک خودپرداز در این استان فعال است. پس از آن استان خوزستان، آذربایجان غربی، گلستان و همدان با حدود 2600 نفر به ازای هر خودپرداز در رده‌های بعد قرار دارند. بیشترین سرانه خودپرداز در استان‌های یزد با 1200 نفر به ازای هر خودپرداز و استان تهران با 1250 نفر به ازای هر خودپرداز است.


خودپرداز حالا برای صنعت بانکداری و مردم به یک اصل گریز‌ناپذیر تبدیل شده است. در حال حاضر بودن یا نبودن خودپرداز دیگرمساله نیست. مساله در واقع به نحوه وجود این سخت افزار خیلی مهم در عرصه بانکداری است. وی تی ام‌ها به‌عنوان نسل جدید این حوزه تلاش کرده است تا میان مردم جا باز کند. اما قطع نظر از وجود نسل جدید خودپردازهای فعال در کشور اکنون این فن افزار به ‌عنوان بخش جدایی‌ناپذیر بانکی در کشور محسوب می‌شود. سرانه نزدیک به ازای هر دو هزار نفر یک خودپرداز در کشور، ایران را در جمع کشورهای توسعه یافته قرار می‌دهد. در این میان اگر خودپردازهای کش لس نیز طی سال‌های آینده در مراکز فروش و بیزنس‌های خرد و کلان نصب شود می‌توان گفت ایران در جمع کشورهای پیشرو در تعداد خودپرداز قرار می‌گیرد. اکنون زمان آن است که کیفیت خدمات خودپرداز و همچنین تکمیل سبد خدمات این محصول مهم بانکی در دستور کار بانک‌ها قرار گیرد.
هم اکنون به ازای هر شعبه دو دستگاه خودپرداز قرار دارد. حال اگر برخی از کیوسک‌هایی که وجود خودپردازهای اضافه در آنها احساس می‌شود را بهینه‌سازی کنیم. وضعیت را بهتر خواهیم کرد. بر همین اساس یکی دیگر از اولیت‌های پیش رو در خود‌پرداز جانمایی این دستگاه‌ها در کشور است. کار شناسان اعتقاد دارند که در خصوص صنعت خود پرداز چهار اصل باید مورد تاکید باشد. 1- نوسازی شبکه خود پرداز 2- تکمیل خدمات روی خودپرداز‌ها 3- بهبود جانمایی خودپرداز‌ها 4- توسعه خودپرداز‌های کش لس در مراکز هدف 5- حذف خودپردازهای اضافی در نقاطی که تراکنش ندارد. البته این 5 عامل در کنار اصلاح و بهینه‌سازی مدل کسب‌وکار این صنعت می‌تواند اثر‌گذاری بسیار بالا‌تری داشته باشد.